Instrument: Leefbaarometer De Leefbaarometer vormt de basis van de analyses in dit onderzoek. Met dit instrument wordt integraal voor heel Nederland en op een laag schaalniveau de situatie van de leefbaarheid en de ontwikkeling daarin in beeld gebracht. Daardoor kan de Leefbaarometer gebruikt worden om (ook kleine) gebieden te lokaliseren die mogelijk last hebben gehad van een waterbedeffect. Er is gekeken naar de ontwikkeling van de leefbaarheid in de periode 1-1-2008 tot 1-1-2010. Daarnaast biedt de Leefbaarometer inzicht in de ontwikkelingen van de onderliggende dimensies (sociaaleconomische) bevolkingssamenstelling en veiligheid. Afbakening zoekgebied Voor iedere aandachtswijk wordt gekeken naar mogelijke waterbedeffecten in drie typen zoekgebieden: de direct aan de aandachtswijk grenzende buurten, de buurten elders in de stad en de overige gemeenten in de regio. Deze gebieden zijn uitsluitend. Dus als gekeken wordt naar buurten elders in de stad, worden de aanliggende buurten van de aandachtswijk niet meegenomen in de analyses. Focus op kwetsbare gebieden Niet alle gebieden zijn even relevant voor dit onderzoek. De aandacht is vooral gericht op gebieden met een leefbaarheidsscore ‘matig positief’ of slechter. De reden daarvoor is dat deze gebieden al kwetsbaar zijn. Een extra instroom van kansarmen of een verslechtering van de veiligheidssituatie kan een voorbode van leefbaarheidsproblemen zijn. Ook is gebleken dat de uitstroom van lagere inkomensgroepen uit de aandachtswijken vooral op deze – wat we in deze studie noemen - ‘potentiële ontvangstgebieden’ gericht is. Focus op ontwikkeling ten opzichte van regionale trend De ontwikkeling van de leefbaarheid is in dit onderzoek benaderd als afwijking ten opzichte van de regionale trend. De reden daarvoor is dat de ontwikkeling van de leefbaarheid mede worden bepaald door macro(-economische) ontwikkelingen, terwijl het optreden van waterbedeffecten vooral met regionale ontwikkelingen te maken heeſt. De beschreven leefbaarheidsontwikkeling is in dit onderzoek dus altijd relatief ten opzichte van de regionale trend. Op deze manier wordt een onderscheid gemaakt tussen gebieden die het goed doen ten opzichte van de regionale trend en gebieden die daarbij achterblijven. Die laatste gebieden kunnen dan nog steeds wel een positieve ontwikkeling hebben meegemaakt. Maar deze is dan minder positief geweest dan voor de meeste andere gebieden in de regio. Ook die ontwikkelingen achten we in beginsel van belang voor de bestudering van waterbedeffecten. Indicaties voor een waterbedeffect Waterbedeffecten kunnen verschillende vormen aannemen, qua omvang van het gebied dat er last van heeſt, qua omvang van de ontwikkeling en qua leefbaarheidsdimensie waarop het speelt. In de generieke analyses is op verschillende manieren gezocht naar indicaties dat waterbedeffecten zich hebben voorgedaan. Die indicaties zijn gezocht in combinaties van ontwikkelingen in 4 de aandachtswijken zelf en in de verschillende zoekgebieden. Daarbij is zowel gekeken naar de ontwikkeling van de leefbaarheid in het algemeen als naar de afzonderlijke dimensies: ‘samenstelling van de bevolking’ en ‘veiligheid’. IV Resultaten van de generieke analyse In de generieke analyses zijn de relaties tussen de ontwikkelingen in alle 40 aandachtswijken vergeleken met de ontwikkelingen in de kwetsbare gebieden binnen de drie zoekgebieden: de aanliggende buurten, de rest van de stad en de regio. Ontwikkelingen in aanliggende buurten Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat er tussen de aandachtswijken en het aanliggend gebied een systematisch waterbedeffect is. Sterker nog, er blijkt een positieve samenhang te zijn tussen de ontwikkeling van de leefbaarheid in de aandachtswijk en de ontwikkeling van de leefbaarheid in de kwetsbare delen van het aanliggend gebied. Met andere woorden, hoe beter de leefbaarheidsontwikkeling in een aandachtswijk, hoe beter de ontwikkeling in de kwetsbare delen van het aanliggend gebied. Bij een systematisch waterbedeffect zou eerder een omgekeerde samenhang worden verwacht: hoe beter de ontwikkeling in de aandachtswijk, hoe slechter de ontwikkeling in het aanliggend gebied. Gezien de positieve samenhang zou het zelfs kunnen zijn dat de aanliggende buurten mee hebben geprofiteerd van de aanpak in de aandachtswijken. Een tweede reden om een systematisch waterbedeffect naar aanliggende buurten uit te sluiten is dat het merendeel van de kwetsbare delen van de aanliggende gebieden zich positief ontwikkeld heeſt ten opzichte van de regionale trend. Bij een systematisch waterbedeffect zouden de meeste aanliggende gebieden juist een negatieve ontwikkelingen hebben doorgemaakt. Hoewel er geen systematisch waterbedeffect is geconstateerd, kan voor een aantal aandachtswijken niet worden uitgesloten dat een waterbedeffect heeſt bijgedragen aan de neergaande leefbaarheidsontwikkeling in (delen van) het aanliggend gebied. Het gaat hier om het aanliggend gebied van de volgende aandachtswijken: Doornakkers, Woensel-West en de Bennekel (Eindhoven), de Bijlmer (Amsterdam), Poelenburg (Zaanstad), Nieuwland (Schiedam), Wielwijk/Crabbehof (Dordrecht), Overschie, Noord, West, Vreewijk en Zuidelijke Tuinsteden (Rotterdam), Schilderswijk, Stationsbuurt en Zuidwest (Den Haag), de Hoogte (Groningen), Overdie (Alkmaar) en Velve-Lindenhof (Enschede). Ontwikkelingen in de rest van de stad In het zoekgebied ‘rest van de stad’ zijn geen aanwijzingen gevonden voor een systematisch waterbedeffect. Ook hier is er sprake van een – kleine - positieve samenhang tussen de ontwikkeling van de leefbaarheid in de aandachtswijken en de ontwikkeling in de kwetsbare delen in de rest van stad. Tevens blijkt slechts in een beperkt aantal steden dat de kwetsbare gebieden in ‘de rest van de stad’ een sterk negatieve ontwikkeling hebben doorgemaakt. Als er waterbedeffecten hebben gespeeld, zal dat dan ook slechts in specifieke gevallen hebben plaatsgevonden: bij specifieke aanWaterbedeffecten van het wijkenbeleid Waterbedeffecten van het wijkenbeleid Pagina 5

Pagina 7

Voor vaktijdschriften, online uitgaves en kranten zie het Online Touch CMS beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw kranten.

Waterbedeffecten van het wijkenbeleid - 2008-2010 (eerste herhalingsmeting) Lees publicatie 2Home